জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ কি? কেনেকৈ হয়? সম্পূৰ্ণ তথ্য
( অপূৰ্ব দাস )
জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ (JE) হৈছে মগজুত আক্ৰমণ কৰা ভাইৰাছজনিত ভয়াৱহ ৰোগ, যিটো মূলতঃ মহৰ কামোৰৰ দ্বাৰা বিয়পে। এই ৰোগ বেছিকৈ এছিয়া আৰু পশ্চিম প্ৰশান্ত মহাসাগৰীয় অঞ্চলত বিশেষকৈ গ্ৰাম্য আৰু ধাননি পথাৰ থকা ঠাইত দেখা যায়। ভাৰতবৰ্ষত প্ৰতি বছৰে বাৰিষাৰ সময়ত এই ৰোগ বহু ৰাজ্যত বিয়পি পৰে আৰু বহু লোকৰ প্ৰাণ হেৰুৱায় ।
জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ কি?
জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ হৈছে জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ ভাইৰাছ (JEV)ৰ দ্বাৰা হোৱা ভাইৰাছৰ দ্বাৰা আক্ৰমণ কৰা স্নায়ুজনিত সংক্ৰমণ। এই ভাইৰাছে মগজুত সংক্ৰমণ কৰি মগজুত প্ৰদাহ (encephalitis) সৃষ্টি কৰে।
এই ৰোগৰ প্ৰধান বাহক হৈছে লেতেৰা পানী, ধাননি পথাৰ আৰু ঘৰচীয়া জীৱ-জন্তুৰ, গাহৰিৰ আশে-পাশে প্ৰজনন কৰা কুলেক্স প্ৰজাতিৰ মহ।
এই ৰোগ কেনেকৈ বিয়পে?
(১) আক্ৰান্ত গাহৰি আৰু বনৰীয়া চৰাই এই ভাইৰাছৰ প্ৰাকৃতিক উৎস।
(২) মহে এই আক্ৰান্ত প্ৰাণীবোৰৰ তেজ চুহি তাৰ পিছত এজন মানুহক কামুৰিলে এই ভাইৰাছ মানুহৰ শৰীৰত প্ৰৱেশ কৰে।
(৩) এই ভাইৰাছ মানুহৰ পৰা মানুহলৈ বিয়পি নাযায়।
কি কি লক্ষণ দেখা যায়?
ভাইৰাছ শৰীৰত প্ৰৱেশ কৰাৰ ৫-১৫ দিনৰ পিছত জাপানীজ এনকেফেলাইটিছৰ লক্ষণসমূহ দেখা দিয়ে:
প্ৰাথমিক লক্ষণসমূহ:
উচ্চ জ্বৰ, মূৰৰ বিষ, বমি, ডিঙি জঠৰ, মূৰ ঘূৰোৱা
গুৰুতৰ লক্ষণ: মূৰ্চ্ছা যোৱা, ক’মা, মানসিক ভাৰসাম্যহীনতা, মৃত্যু (বহু ক্ষেত্ৰত)
মাত্ৰ প্ৰায় ১% আক্ৰান্ত লোক গুৰুতৰভাৱে অসুস্থ হৈ পৰে যদিও এই ক্ষেত্ৰত মৃত্যুৰ হাৰ ৩০% পৰ্যন্ত হ’ব পাৰে।
অসমৰ সাম্প্ৰতিক পৰিস্থিতি (জুলাই ২০২৫):
• ৰাজ্যখনত জাপানীজ এনকেফেলাইটিছত আক্ৰান্ত হৈ মৃত্যু হোৱা লোকৰ সংখ্যা ২৬ জনলৈ বৃদ্ধি পাইছে। কেৱল যোৱা এসপ্তাহত ১২ জন লোকৰ মৃত্যু হৈছে।
• ৰাজ্যৰ বিভিন্ন জিলালৈ বিয়পি পৰিছে এই ৰোগ।
• এতিয়ালৈকে কেৱল ডিমা হাছাও আৰু হাইলাকান্দি জিলা সুৰক্ষিত।
• স্বাস্থ্য বিভাগে সকলো জিলাকে হাই এলাৰ্টত ৰাখিছে।
• বিশেষ টিকাকৰণ অভিযান আৰম্ভ কৰা হৈছে।
অন্যান্য ৰাজ্যৰ পৰিস্থিতি:
উত্তৰ প্ৰদেশঃ
• জে ইৰ সৰ্বোচ্চ প্ৰভাৱ গোৰখপুৰ আৰু বস্তি সংমণ্ডলত দেখা যায়।
• বিগত বছৰবোৰত হাজাৰ হাজাৰ শিশুৱে প্ৰাণ হেৰুৱাইছে।
• চৰকাৰে কেইবাটাও টিকাকৰণ অভিযান আৰম্ভ কৰিছে।
বিহাৰঃ
• বিশেষকৈ মুজাফ্ফৰপুৰত একুইট এনচেফেলাইটিছ চিণ্ড্ৰম (AES) ৰোগীৰ আঁৰৰ অন্যতম কাৰণ হৈছে এই ৰোগ।
• শিশুৰ ক্ষেত্ৰত এই ৰোগ বেছিকৈ দেখা যায়।
ঝাৰখণ্ড আৰু পশ্চিম বংগঃ
• বাৰিষাৰ সময়ত জে ই ৰোগী বৃদ্ধি পায়।
• চৰকাৰে গাহৰি পালন নিয়ন্ত্ৰণ আৰু টিকাকৰণ কাৰ্যসূচী ৰূপায়ণ কৰিছে।
তামিলনাডু আৰু কৰ্ণাটকঃ
• দক্ষিণ ভাৰততো জেইৰ বিচ্ছিন্ন ৰোগীৰ তথ্য পোৱা যায়, কিন্তু ইয়াৰ স্বাস্থ্য সেৱাই দ্ৰুত সঁহাৰি দিয়ে।
উপচাৰ:
• এই ৰোগৰ কোনো নিৰ্দিষ্ট চিকিৎসা নাই যদিও লক্ষণসমূহৰ চিকিৎসা হয়।
• চিকিৎসালয়ত জ্বৰ কমোৱা, শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰু আক্ৰমণ প্ৰতিৰোধ কৰা আদি সহায়ক যত্ন দিয়া হয়।
• গুৰুতৰ ৰোগীক আই চি ইউত ভৰ্তি কৰিব লাগিব।
কেনেকৈ প্ৰতিৰোধ কৰিব?
টিকাকৰণ:
• জাপানীজ এনকেফেলাইটিছৰ ভেকচিন শিশু আৰু আক্ৰান্ত অঞ্চলৰ লোকক দিয়া হয়।
• ভাৰত চৰকাৰে ৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিষেধক কাৰ্যসূচীত জে ই টিকাকৰণ অন্তৰ্ভুক্ত কৰিছে।
মহ নিয়ন্ত্ৰণ:
• আঁঠুৱা ব্যৱহাৰ কৰক।
• শৰীৰ সম্পূৰ্ণৰূপে ঢাকিব পৰা কাপোৰ পিন্ধক।
• ঘৰৰ চাৰিওফালে পানী জমা হ’বলৈ নিদিব।
• গাহৰি- কুকুৰা পালন কৰা ঠাইৰ পৰা দূৰত্ব বজাই ৰাখক।
পৰিচ্ছন্নতা:
• ব্যক্তিগত আৰু সম্প্ৰদায়ৰ পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতা বজাই ৰাখক।
• মহ কীটনাশক স্প্ৰে কৰিব লাগে।
চৰকাৰে গ্ৰহণ কৰা পদক্ষেপসমূহঃ
• সকলো জিলাতে সতৰ্কবাণী জাৰি কৰিছে।
জাপানীজ এনকেফেলাইটিছৰ সৈতে জড়িত তথ্যসমূহ:
১৯৩৫ চনত জাপানত এই ৰোগ প্ৰথম চিনাক্ত হৈছিল।
ভাৰতত সৰ্বাধিক পূব উত্তৰ প্ৰদেশ, অসম, বিহাৰ, আৰু পশ্চিম বংগত জে ই আক্ৰান্তৰ সংখ্যা দেখা যায়।
ডব্লিউ এইচ অ’ৰ তথ্য অনুসৰি এছিয়াত প্ৰতি বছৰে ৬৮ হাজাৰতকৈ অধিক এই ৰোগত আক্ৰান্তৰ তথ্য পোৱা যায়।
জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ হৈছে এক মাৰাত্মক ৰোগ যিটো সময়মতে চিনাক্তকৰণ আৰু সঠিক প্ৰতিৰোধৰ অবিহনে মাৰাত্মক বুলি প্ৰমাণিত হ’ব পাৰে। বৰ্তমান অসমৰ দৰে ৰাজ্যত ইয়াৰ দ্ৰুত বিস্তাৰ চিন্তাৰ বিষয়। ইয়াৰ বাবে চৰকাৰ, স্বাস্থ্য বিভাগ, সাধাৰণ ৰাইজে একেলগে কাম কৰিব লাগিব।
• টিকাকৰণ বাধ্যতামূলক কৰা উচিত
• মহৰ পৰা নিজকে ৰক্ষা কৰক
• জ্বৰক সহজভাৱে ল’ব নালাগে — লগে লগে চিকিৎসকৰ লগত যোগাযোগ কৰিব লাগে
• সাৱধানতা সৰ্বোত্তম নিৰাময়।
যদি আপুনি অসম বা আন আক্ৰান্ত ৰাজ্যত বাস কৰে তেন্তে সতৰ্ক আৰু সচেতন হোৱাটো আপোনাৰ আৰু আপোনাৰ পৰিয়ালৰ বাবে জীৱন ৰক্ষাকাৰী বুলি প্ৰমাণিত হ’ব পাৰে।
