বাৰিষাৰ সময়ত যদি আপুনি স্মাৰ্টফোন ব্যৱহাৰ কৰে তেন্তে সাৱধান হওক!
( অপূৰ্ব দাস )
বাৰিষা অতি সুখদায়ক যদিও এই বতৰত বজ্ৰপাতৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱও বেছি। মানুহে প্ৰায়ে এই প্ৰশ্নটো কৰে যে বৰষুণ বা ধুমুহাৰ সময়ত স্মাৰ্টফোন ব্যৱহাৰ কৰিলে বজ্ৰপাতৰ সম্ভাৱনা বৃদ্ধি পায় নেকি? এই প্ৰশ্নৰ আঁৰত ভয়ৰ লগতে কৌতুহলও আছে। এই বিষয়ে বিজ্ঞানে কি কয় জানো আহক।
কেনেকৈ বজ্ৰপাত হয়?
প্ৰথমতে বজ্ৰপাত কিয় হয় সেয়া বুজি পোৱাটো জৰুৰী। ডাৱৰৰ জলীয় বাষ্প, বায়ু আৰু বৰফৰ কণাবোৰ যেতিয়া ইটোৱে সিটোৰ লগত সংঘৰ্ষ কৰে, তেতিয়া ঘৰ্ষণৰ ফলত বৈদ্যুতিক আধান উৎপন্ন হয়। ইয়াৰ ফলত ডাৱৰৰ ওপৰৰ অংশত ধনাত্মক আধান আৰু তলৰ অংশত ঋণাত্মক আধান জমা হয়। যেতিয়া এই আধান অতি বেছি হয় তেতিয়া ই মাটিত উপস্থিত ধনাত্মক আধানৰ সৈতে মিলি অতি বৃহৎ বৈদ্যুতিক নিৰ্গমন অৰ্থাৎ বিজুলীৰ সৃষ্টি কৰে।
মোবাইল ফোন এটাই বজ্ৰপাতৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰেনে?
বৈজ্ঞানিক গৱেষণাৰ মতে বজ্ৰপাতৰ মূল কাৰণ মোবাইল ফোন নহয়। কিন্তু কিছুমান পৰিস্থিতিত এই বিপদ নিশ্চিতভাৱে বৃদ্ধি পাব পাৰে।
যদি আপুনি মুকলি পথাৰত থাকে, ওখ ঠাইত থিয় হৈ থাকে বা বৰষুণ বা ধুমুহাৰ সময়ত ধাতুৰ খুঁটা, গছ বা টাৱাৰৰ ওচৰত থাকে, তেন্তে বজ্ৰপাতৰ আশংকা বেছি। মোবাইল ফোনটো নিজেই কোনো তেজস্ক্রিয় যন্ত্ৰ নহয় যদিও ইয়াত ধাতুৰ অংশ থাকে যিয়ে বিদ্যুতৰ প্রবাহক আকর্ষণ কৰিব পাৰে, বিশেষকৈ যেতিয়া আপুনি ফোন কৰে বা ইয়াৰ Data সক্ৰিয় হৈ থাকে।
বৰষুণত মোবাইলত কথা পতাৰ আশংকা কিয়?
যদি আপুনি ধুমুহা বা বৰষুণৰ সময়ত মুকলি আকাশৰ তলত ফোনত কথা পাতিছে, তেন্তে আপোনাৰ মূৰৰ ওচৰত থকা মোবাইলৰ ধাতুৰ অংশটোৱে বিজুলীৰ আকৰ্ষণৰ কেন্দ্ৰবিন্দু হ’ব পাৰে।
মোবাইল নেটৱৰ্ক সংকেতে ৰেডিঅ’ তৰংগৰ জৰিয়তে কাম কৰে, যিবোৰ অ-আয়নীকৃত বিকিৰণ। নিজে বিজুলী আকৰ্ষণ নকৰে। কিন্তু যদি ইতিমধ্যে ওচৰতে চাৰ্জৰ ভাৰসাম্যহীনতা থাকে, তেন্তে ইয়াৰ ফলত বিপদ অলপ বৃদ্ধি পাব পাৰে।
ভিজা শৰীৰ আৰু তিতা মোবাইলে পৰিবাহীৰ দৰে কাম কৰে। ওচৰতে বিজুলী পৰিলে আৰ্দ্ৰতা আৰু ধাতুৰ মাজেৰে আপোনাৰ শৰীৰত প্ৰৱেশ কৰিব পাৰে।
এনে পৰিস্থিতিত ঘৰত মোবাইল ব্যৱহাৰ কৰাটো নিৰাপদ নেকি?
হয়, সাধাৰণতে ঘৰৰ ভিতৰত স্মাৰ্টফোন ব্যৱহাৰ কৰাটো নিৰাপদ। ঘৰবোৰ সাধাৰণতে বজ্ৰপাতৰ পৰা নিৰাপদ কাৰণ ইয়াত বিজুলী বন্ধক বা মাটিৰ ব্যৱস্থা থাকে।
কিন্তু তথাপিও কিছু সাৱধানতা অৱলম্বন কৰিব লাগে:
• বিজুলীৰ সময়ত তাঁৰযুক্ত ফোন, তাঁৰযুক্ত চাৰ্জাৰ বা তাঁৰযুক্ত ইণ্টাৰনেটৰ পৰা আঁতৰি থাকক।
• এটা আনপ্লাগ কৰা ডিভাইচ ব্যৱহাৰ কৰাটো অধিক সুৰক্ষিত।
• এই সময়ত চাৰ্জিং কৰি থাকোঁতে মোবাইল ফোন ব্যৱহাৰ কৰাটো ঠিক নহয়।
বৰষুণত স্মাৰ্টফোন ব্যৱহাৰ কৰাৰ সময়ত সাৱধানতাসমূহ:
(১) ফোনটো মুকলি ঠাইত ব্যৱহাৰ নকৰিব: বিশেষকৈ বিজুলী আৰু বজ্ৰপাত হ’লে।
(২) গছৰ তলত থিয় নহ’ব: গছবোৰে বিজুলী আকৰ্ষণ কৰে।
(৩) ধাতুৰ খুঁটা আৰু টাৱাৰৰ পৰা আঁতৰি থাকিব লাগে।
(৪) চাৰ্জ কৰাৰ সময়ত ফোনটো ব্যৱহাৰ নকৰিব: বিজুলীৰ সময়ত অতিৰিক্ত বোজাৰ বাবে ডিভাইচটো ক্ষতিগ্ৰস্ত হ’ব পাৰে।
(৫) পানীৰ পৰা ৰক্ষা কৰক: বৰষুণত তিতিলে ফোনত শ্বৰ্ট চাৰ্কিট হ’ব পাৰে।
পৃথিৱীত এনে কোনো ঘটনা হৈছে নেকি?
হয়, কিছুমান খবৰ আহিছে য’ত মুকলি আকাশৰ তলত ফোনত কথা পাতি থকা অৱস্থাত বজ্ৰপাতৰ ফলত মানুহৰ মৃত্যু হৈছে। অৱশ্যে ইয়াৰ প্ৰত্যক্ষ কাৰণ ফোনটো নহ'ব পাৰে। সেই সময়ত সেই স্থান আৰু অৱস্থাৰ লগত গভীৰ সম্পৰ্ক আছে।
বৰষুণ আৰু ধুমুহাৰ সময়ত স্মাৰ্টফোন ব্যৱহাৰ কৰাটো বিজুলীৰ প্ৰত্যক্ষ কাৰণ নহয়। কিন্তু যদি আপুনি মুকলি ঠাইত, ভিজা পৰিৱেশত থাকে আৰু আপোনাৰ হাতত ধাতুৰ যন্ত্ৰ আছে, তেন্তে নিশ্চিতভাৱে বিপদ বৃদ্ধি পায়। গতিকে নিৰাপদ স্থানলৈ যোৱাৰ পিছতহে মোবাইল ফোন ব্যৱহাৰ কৰি বতৰ বিজ্ঞান বিভাগৰ সতৰ্কবাণী মানি চলিব। নিৰাপত্তা সাৱধানতাৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল।
