By Good Assam
লোকসভাত উত্থাপন হৈছে ৱাকফ (সংশোধনী) বিধেয়ক। কেন্দ্ৰীয় সংখ্যালঘু পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী কিৰেন ৰিজিজুৱে ইয়াক উপস্থাপন কৰি তেওঁ ইয়াক মুছলমান সমাজৰ বাবে এক গুৰুত্বপূৰ্ণ পদক্ষেপ বুলি অভিহিত কৰে। এই বিধেয়কখনক লৈ কিয় ইমান চৰ্চা হৈছে জানো আহক -
ৱাকফৰ অৰ্থ কি ?
ৱাকফ হৈছে ধৰ্মীয় আৰু দানৰ সৈতে জৰিত সংৰক্ষিত সম্পত্তি। ইছলামিক আইন অনুসৰি এই সম্পত্তি দান-বৰঙণি বা ধৰ্মীয় কামৰ বাহিৰে আন কোনো কামত ব্যৱহাৰ কৰাটো নিষিদ্ধ। সম্পত্তিক ৱাকফ বুলি কোৱাৰ আঁৰৰ উদ্দেশ্য হ’ল ই এতিয়া কোনো বিশেষ ব্যক্তিৰ নহয়। ই আল্লাহৰ নামত। এবাৰ কোনো সম্পত্তি ৱাকফ ঘোষণা কৰিলে পুনৰ মালিকীস্বত্বৰ অধিকাৰ লাভ কৰিব নোৱাৰি।
ইছলামিক আইনৰ অধীনত ৱাকফ হৈছে এনে এক অনুদান য’ত ধৰ্মীয় বা সমাজ কল্যাণৰ বাবে সম্পত্তি স্থায়ীভাৱে উৎসৰ্গা কৰা হয়। এই সম্পত্তি সাধাৰণতে মাটি, অট্টালিকা বা অন্যান্য সম্পত্তি যাৰ মালিকীস্বত্ব সলনি কৰিব নোৱাৰি। ইয়াক পৰিচালনা কৰিবলৈ এজন ‘মুতাৱাল্লী’ বা ট্ৰাষ্টী নিযুক্তি দিয়া হয়, যিয়ে এই সম্পত্তিৰ পৰা পোৱা আয় নিৰ্দিষ্ট উদ্দেশ্যৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰে। ৱাকফৰ সম্পত্তিসমূহ ৰাজহুৱা সেৱা যেনে মছজিদ, বিদ্যালয়, চিকিৎসালয়, দলং, কবৰস্থান আৰু খোৱাপানীৰ সুবিধাৰ বাবে ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
ভাৰতত ৱাকফৰ সম্পত্তিসমূহ ৱাকফ ব’ৰ্ড নামৰ বিধিগত সংস্থাটোৱে পৰিচালনা কৰে। ভাৰতত ৯.৪ লাখ একৰ মাটিত বিস্তৃত প্ৰায় ৮.৭ লাখ ৱাকফ সম্পত্তি আছে, যাৰ ফলত ভাৰত দেশৰ তৃতীয় বৃহত্তম মাটিৰ মালিক।
ভাৰতত ৱাকফৰ ইতিহাস :
ভাৰতৰ ৱাকফৰ ইতিহাস দিল্লী চুলতান সকলৰ যুগৰ পৰাই আৰম্ভ হয়। তেতিয়াৰ চুলতান মহম্মদ ঘোৰীয়ে মুলতানৰ জামা মছজিদৰ নামেৰে দুখন গাঁৱৰ নাম ৰাখিছিল। লগতে ইয়াৰ ৰক্ষণাবেক্ষণৰ দায়িত্ব ইছলামিক বিশ্বৰ প্ৰখ্যাত ধৰ্মীয় পণ্ডিত শ্বেইখ-উল-ইছলামৰ হাতত অৰ্পণ কৰা হৈছিল। দিল্লী চুলতান ৰাজ্য আৰু পৰৱৰ্তী সময়ত ভাৰতত ইছলামিক বংশৰ সম্প্ৰসাৰণৰ লগে লগে ৱাকফৰ সম্পত্তি বৃদ্ধি পাই আহিছে।
ৱাকফৰ নামত কিমান সম্পত্তি আছে ?
আজিৰ হিচাপত ভাৰতীয় ৰেলৱে আৰু ভাৰতীয় সেনাৰ পিছত দেশৰ তৃতীয় বৃহত্তম সম্পত্তি ৱাকফ ব’ৰ্ডৰ হাতত৷ বৰ্তমান সমগ্ৰ দেশতে প্ৰায় ৮ লাখ ৭০ হাজাৰ সম্পত্তি ৱাকফ ব’ৰ্ডৰ নিয়ন্ত্ৰণত আছে। এই সম্পত্তিসমূহ প্ৰায় ৯ লাখ ৪০ হাজাৰ একৰ মাটিত বিস্তৃত। ইয়াৰ আনুমানিক ব্যয় ১ লাখ ২০ হাজাৰ কোটি টকা। বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক ৱাকফৰ সম্পত্তি ভাৰতত আছে।
ভাৰতত ৱাকফৰ সম্পত্তিৰ অৱস্থা :
মন্ত্ৰী ৰিজিজুৱে কয় যে ভাৰতত বিশ্বৰ ভিতৰতে সৰ্বাধিক ৱাকফৰ সম্পত্তি আছে, কিন্তু বৰ্তমানৰ আইনসমূহৰ সুৰুঙা থকাৰ বাবে সেইবোৰ সঠিকভাৱে ব্যৱহাৰ কৰা হোৱা নাই। এই সম্পত্তিসমূহৰ উন্নত ব্যৱস্থাপনা আৰু স্বচ্ছতাক প্ৰসাৰিত কৰাৰ বাবে এই নতুন বিধেয়কখন অনা হৈছে। মন্ত্ৰী ৰিজিজুৰ মতে এনে বিশাল সম্পত্তিৰ পৰা বাৰ্ষিক আয় মাত্ৰ ১০০ কোটি টকাহে হয়, আনহাতে হাজাৰ কোটি হ’ব লাগে।
ৱাকফ (সংশোধনী) বিধেয়ক, ২০২৪ৰ মূল কথা :
ৱাকফৰ সম্পত্তিৰ উন্নত ব্যৱস্থাপনা আৰু স্বচ্ছতাৰ বাবে এই বিধেয়কত কেইবাটাও সংশোধনী প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।
(১) নাম সলনি: ১৯৯৫ চনৰ ৱাকফ আইনখনৰ নাম সলনি কৰি “ইউনিফাইড ৱাকফ মেনেজমেণ্ট, এম্পাৱাৰমেণ্ট, ইফিচিয়েন্সি এণ্ড ডেভেলপমেণ্ট এক্ট, ১৯৯৫” কৰাৰ প্ৰস্তাৱ।
(২) মহিলা আৰু অমুছলমান প্ৰতিনিধিত্ব: মুছলমান মহিলা আৰু অমুছলমান সদস্যসকলক ৱাকফ ব’ৰ্ডত অন্তৰ্ভুক্ত কৰাৰ ব্যৱস্থা।
(৩) চৰকাৰী সম্পত্তিৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ: যদি কোনো সম্পত্তি চৰকাৰৰ বুলি ঘোষণা কৰা হয়, তেন্তে ইয়াক আৰু ৱাকফৰ সম্পত্তি বুলি গণ্য কৰা নহ’ব।
(৪) ৱাকফ ব’ৰ্ডৰ তদন্তৰ ক্ষমতা হ্ৰাস: এতিয়া কোনো সম্পত্তি ৱাকফ নে নহয় সেইটো নিৰ্ণয় কৰাৰ অধিকাৰ ৱাকফ ব’ৰ্ডৰ নাথাকিব।
(৫) পঞ্জীয়ন প্ৰক্ৰিয়াৰ উন্নতি: সম্পত্তি পঞ্জীয়নৰ প্ৰক্ৰিয়াটো অধিক সহজ আৰু স্বচ্ছ কৰি তোলা হ’ব।
(৬) নিৰীক্ষণ আৰু audit ( হিচাপ পৰিদর্শন কৰ ) : কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে ৱাকফ ব’ৰ্ডৰ বিত্তীয় লেনদেন আৰু কাম-কাজ নিৰীক্ষণ আৰু পৰিক্ষণ কৰিব পাৰিব।
কিয় প্ৰতিবাদ কৰিছে বিৰোধীয়ে?
এই বিধেয়কক লৈ বিৰোধীয়ে তীব্ৰ আপত্তি প্ৰকাশ কৰিছে। কংগ্ৰেছ, NCP, AAP আদি বিৰোধী দলসমূহে ইয়াক “অসাংবিধানিক আৰু বিভাজনকাৰী” বুলি অভিহিত কৰিছে। তেওঁলোকৰ অভিযোগ যে চৰকাৰে যুটীয়া সংসদীয় সমিতিৰ পৰামৰ্শক আওকাণ কৰিছে।
কংগ্ৰেছ নেতা খলিকুৰ ৰহমানে কয় যে এই বিধেয়কে ৱাকফ ব’ৰ্ডৰ স্বায়ত্তশাসন দুৰ্বল কৰি জিলা দণ্ডাধীশক অধিক ক্ষমতা প্ৰদান কৰে। একে সময়তে কংগ্ৰেছৰ সাংসদ কিৰণ কুমাৰ চামালাই কয় যে এই বিধেয়কখনে যদি যিকোনো সম্প্ৰদায়ৰ অস্তিত্বত প্ৰভাৱ পেলায় তেন্তে বিৰোধীয়ে ইয়াৰ তীব্ৰ বিৰোধিতা কৰিব।
ৱাকফ আইনৰ ইতিহাস কি ?
কেন্দ্ৰীয় সংখ্যালঘু কল্যাণ মন্ত্ৰী কিৰেন ৰিজিজুৱে কয় ৱাকফ আইনৰ সমগ্ৰ ইতিহাস। তেওঁ কয় যে ইয়াৰ ইতিহাস ১৯১৩ চনৰ পৰাই আৰম্ভ হৈছে, যেতিয়া স্বাধীনতাৰ পূৰ্বে প্ৰথমবাৰৰ বাবে মুছলমান অধিকাৰ বৈধকৰণ আইন গৃহীত হৈছিল। ইয়াৰ আগতে প্ৰিভি কাউন্সিলে ১৮৯৪ চনত ৱাকফ আল-আউলাদক বাতিল কৰিছিল। পিছলৈ ১৯১৩ চনৰ পিছত ইয়াক সঠিক আইনী ৰূপত অনা হয়, আৰু তাৰ পিছত ১৯২৩ চনত মুছলিম ৱাকফ আইন প্ৰৱৰ্তন কৰা হয়। হিচাপ-নিকাচ আৰু স্বচ্ছতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি এই আইনখন গৃহীত কৰা হৈছিল।
ইয়াৰ পিছত ১৯৩০ চনত The Muslim Waqf Validating Act প্ৰণয়ন কৰা হয় যিয়ে Family Waqf ৰ আইনী বৈধতাক শক্তিশালী কৰে। পৰিয়ালটোত থকা ৱাকফৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰি এই বিধেয়কখন অনা হৈছে। ইয়াৰ পিছত স্বাধীনতাৰ পিছত ১৯৫৪ চনত স্বাধীন ভাৰতত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ৱাকফ আইন প্ৰণয়ন কৰা হয়। আৰু সেই সময়ত ১৯৫৪ চনৰ আইনখনত ৰাজ্যিক ৱাকফ ব’ৰ্ডৰ ব্যৱস্থাও কৰা হৈছিল। তাৰ পিছৰ পৰা কেইবাটাও সংশোধনীৰে ১৯৯৫ চনত ৱাকফ আইনখন ব্যাপকভাৱে প্ৰণয়ন কৰা হয়।
ৰিজিজুৱে আকৌ কয়, ‘১৯৯৫ চনত ন্যায়াধিকৰণৰ প্ৰথম ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল যাতে কোনোবাই যদি ৱাকফ ব’ৰ্ডৰ কোনো সিদ্ধান্ত ভাল নাপায় বা প্ৰত্যাহ্বান জনাব বিচাৰে তেন্তে তেওঁ ন্যায়াধিকৰণলৈ যাব পাৰে। তেতিয়া প্ৰথমবাৰৰ বাবে ইয়াৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল। একে সময়তে এই সিদ্ধান্তও লোৱা হ’ল যে সম্পত্তিৰ পৰা পোৱা আয় যদি যিকোনো সময়তে ৫ লাখতকৈ অধিক হয় তেন্তে চৰকাৰে ইয়াৰ বাবে কাৰ্যবাহী বিষয়া নিযুক্তি দিব। এই ব্যৱস্থাও ১৯৯৫ চনত আহিছিল।
২০১৩ চনত ইউ পি এ চৰকাৰে ৱাকফ আইন সংশোধন কৰে। আইনত এটা ব্যৱস্থা কৰা হৈছিল যে কেৱল মুছলমানেই নহয়, হিন্দু, জৈন, বৌদ্ধ, খ্ৰীষ্টান, পাৰ্চী অৰ্থাৎ যিকোনো ধৰ্ম বা জাতিৰ মানুহে নিজৰ সম্পত্তি ৱাকফ কৰিব পাৰে। সকলোৱে জানে যে এজন মুছলমানে আল্লাহৰ নামত নিজৰ সম্পত্তি দান কৰিব পাৰে। কিন্তু ২০১৩ চনত আইনখন এনেদৰে সলনি কৰা হ’ল যে কেৱল মুছলমানেই নহয়, যিকোনো ব্যক্তিয়েই নিজৰ সম্পত্তি ৱাকফ ব’ৰ্ডক দান কৰিব পাৰিব। তাৰ পিছত ৱাকফ আইনৰ ১০৮ নং ধাৰাত এই আইনখন দেশৰ আন যিকোনো আইনৰ ওপৰত বুলি ব্যৱস্থা কৰা হ’ল। প্ৰতিখন আইনে নিজৰ নিজৰ নিয়ম অনুসৰি কাম কৰে।
ৰিজিজুৱে কয় যে এই দেশখনে কেনেকৈ মানি ল’ব যে এটা আইন আন সকলো আইনতকৈ ওপৰত হ’ব লাগে?
