Call Recording কৰে যদি সাৱধান হওক ! অনুমতি অবিহনে কল ৰেকৰ্ডিং কৰিলে ৩ বছৰৰ কাৰাদণ্ড হ’ব পাৰে!
( অপূৰ্ব দাস )
আজিৰ ডিজিটেল যুগত স্মাৰ্টফোন সাধাৰণ হৈ পৰিছে আৰু এতিয়া প্ৰতিটো মোবাইলত কল ৰেকৰ্ডিংৰ সুবিধা উপলব্ধ। বহুতে ব্যক্তিগত বা ব্যৱসায়িক কাৰণত এই সুবিধা ব্যৱহাৰ কৰে। কিন্তু বহুতে নাজানে অনুমতি অবিহনে কাৰোবাৰ ফোন ৰেকৰ্ডিং কৰাটো এটা গুৰুতৰ অপৰাধ, যাৰ বাবে ভাৰতীয় আইনৰ অধীনত শাস্তি দিয়াৰ ব্যৱস্থা আছে। যদি আপুনি কোনো ব্যক্তিৰ ফোনক অৱগত নকৰাকৈ বা অনুমতি নোলোৱাকৈ ৰেকৰ্ড কৰে তেন্তে আপুনি ৩ বছৰ পৰ্যন্ত কাৰাদণ্ড আৰু জৰিমনা ভৰিব পাৰে।
কল ৰেকৰ্ডিং কি?
কল ৰেকৰ্ডিং হৈছে টেলিফোন বা মোবাইল কলৰ কথা-বতৰা অডিঅ’ ফৰ্মেটত ৰেকৰ্ডিং কৰা এক প্ৰক্ৰিয়া। এই বৈশিষ্ট্য আজিকালি প্ৰায় প্ৰতিটো স্মাৰ্টফোনতে উপলব্ধ আৰু এই সুবিধা থাৰ্ড পাৰ্টি এপৰ জৰিয়তেও উপলব্ধ।
ভাৰতত আইনী মৰ্যাদা কি?
(১) ভাৰতীয় দণ্ডবিধিৰ (আই পি চি) ধাৰা ৩৫৪ডি, ৪৯৯, ৫০০:
যদি কোনো ব্যক্তিয়ে কাৰোবাৰ ফোন ৰেকৰ্ড কৰি তেওঁৰ ব্যক্তিগত তথ্য ৰাজহুৱা কৰে বা ব্লেকমেইল কৰে তেন্তে সেয়া অপৰাধ।
ইয়াৰ অধীনত অভিযুক্তক ৩ বছৰ পৰ্যন্ত কাৰাদণ্ড আৰু জৰিমনা বিহা হ’ব পাৰে।
(২) তথ্য প্ৰযুক্তি আইন (আই টি আইন), ২০০০ৰ ধাৰা ৬৬ ই:
এই ধাৰাটো ইলেক্ট্ৰনিক মাধ্যমেৰে কাৰোবাৰ গোপনীয় তথ্য ৰেকৰ্ডিং আৰু প্ৰচাৰৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰযোজ্য।
ইয়াৰ অধীনত ৩ বছৰৰ শাস্তি আৰু ২ লাখ টকা পৰ্যন্ত জৰিমনা বিহা হ’ব পাৰে।
(৩) ভাৰতীয় টেলিগ্ৰাফ আইন, ১৮৮৫:
অনুমতি অবিহনে যিকোনো টেলিফোন কল ৰেকৰ্ড কৰাটো বেআইনী।
অনুমতি অবিহনে ৰেকৰ্ডিং কৰাটো কিয় বিপদজনক?
• গোপনীয়তা উলংঘা - প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ নিজৰ গোপনীয়তাৰ অধিকাৰ আছে। অৱগত নকৰাকৈ কথোপকথন ৰেকৰ্ডিং কৰাটো তেওঁৰ গোপনীয়তাত হস্তক্ষেপ বুলি গণ্য কৰা হয়।
• বিশ্বাস হেৰুৱা – যদি কোনো বন্ধু, গ্ৰাহক বা সহকৰ্মীয়ে গম পায় যে আপুনি তেওঁৰ ফোন ৰেকৰ্ড কৰিছে, তেন্তে তেওঁ আপোনাৰ ওপৰত বিশ্বাস হেৰুৱাব পাৰে।
• আইনী সমস্যা – যদি কোনোবাই আপোনাৰ বিৰুদ্ধে অভিযোগ কৰে যে আপুনি তেওঁৰ ফোন ৰেকৰ্ড কৰিছে, তেন্তে আপুনি আইনী ব্যৱস্থাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হ’ব পাৰে।
• কল ৰেকৰ্ড কৰাটো কেতিয়া বৈধ?
(১) যদি দুয়োপক্ষই একমত হয়।
(২) যদিহে ৰেকৰ্ডিং নিৰাপত্তা বা আইনী কাৰণত কৰা হৈছে আৰু সংশ্লিষ্ট ব্যক্তিক অৱগত কৰা হয়।
(৩) কোনো কোম্পানীয়ে গ্ৰাহক সেৱাৰ কল ৰেকৰ্ডিং কৰা ( ইয়াত কল ৰেকৰ্ড কৰিব বুলি আগতেই জাননী দিয়া হয়)।
কোম্পানীবোৰে কি কৰে?
কেতিয়াবা কোম্পানীসমূহে “গুণগত মান আৰু প্ৰশিক্ষণৰ উদ্দেশ্যে” গ্ৰাহক সেৱাৰ আহ্বান ৰেকৰ্ড কৰে। কিন্তু তেওঁলোকে এই তথ্য কলৰ আৰম্ভণিতে দিয়ে – “আপোনাৰ ফোন ৰেকৰ্ড হ’ব পাৰে।” আইনগতভাৱে এইটো বাধ্যতামূলক।
• অনুমতি অবিহনে কল ৰেকৰ্ডিং কৰাৰ বাবে এই শাস্তি থাকিব পাৰে:
(১) অপৰাধৰ শাস্তি : অনুমতি অবিহনে ফোন ৰেকৰ্ডিং কৰা ৩ বছৰ পৰ্যন্ত কাৰাদণ্ড
(২) গোপনীয় তথ্য ভাগ-বতৰা কৰা ২ লাখ টকা পৰ্যন্ত জৰিমনা
(৩) তথ্যৰে কাৰোবাৰ ক্ষতি কৰাৰ অতিৰিক্ত শাস্তি, এনে গোচৰ পঞ্জীয়ন কৰে।
সাৱধানতা:
• কাৰোবাৰ কল ৰেকৰ্ড কৰাৰ আগতে অনুমতি লওক।
• যদি কোনো আইনী বা ব্যৱসায়িক কাৰণ আছে, তেন্তে লিখিত সন্মতি লওক।
• কোম্পানীসমূহত কল ৰেকৰ্ডিং কৰাৰ আগতে ব্যৱহাৰকাৰীক অৱগত কৰক।
• গোপনে কল ৰেকৰ্ড নকৰিব।
• ৰেকৰ্ডিংটো ৰাজহুৱা নকৰিব বা ছ’চিয়েল মিডিয়াত ৰাখিব নালাগে।
• ৰেকৰ্ডিংটো কাকো ব্লেকমেইল বা বদনাম কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ নকৰিব।
ফোন ৰেকৰ্ডিং কৰাৰ সময়ত এইটো বুজাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ যে প্ৰতিজন ব্যক্তিৰ গোপনীয়তাৰ অধিকাৰ আছে আৰু ইয়াৰ উলংঘা কৰাটো শাস্তিযোগ্য অপৰাধ। যদি আপুনি ভাৱে যে আপুনি কাৰোবাৰ কথা-বতৰা ৰেকৰ্ড কৰিব লাগিব, তেন্তে প্ৰথমে তেওঁৰ স্পষ্ট অনুমতি লওক। অন্যথা আপুনি গুৰুতৰ আইনী সমস্যাত পৰিব পাৰে, য’ত জেল আৰু জৰিমনা দুয়োটাৰে সন্মুখীন হ’ব পাৰে।
