সাৱধান! অসমত জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ আহিছে : ইয়াৰ লক্ষণ, কাৰণ আৰু প্ৰতিৰোধৰ ব্যৱস্থা জানিবলৈ পঢ়িব।
( অপূৰ্ব দাস )
ভাৰতকে ধৰি এছিয়াৰ বহু দেশত বাৰিষা মহৰ দ্বাৰা বিয়পি পৰা ৰোগৰ আশংকা যথেষ্ট বৃদ্ধি পায়। এই বিপজ্জনক ৰোগবোৰৰ ভিতৰত এটা হ’ল জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ। এই ৰোগে মগজুত প্ৰভাৱ পেলায় আৰু কেতিয়াবা মাৰাত্মক বুলি প্ৰমাণিত হয়। জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ কি, ইয়াৰ লক্ষণ, কাৰণ আৰু প্ৰতিৰোধৰ ব্যৱস্থা জানিবলৈ পঢ়িব।
জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ কি?
জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ (JE) হৈছে ভাইৰাছজনিত ৰোগ, যি মহৰ কামোৰৰ দ্বাৰা বিয়পি পৰে। এই ৰোগে মূলতঃ মগজুত প্ৰদাহৰ সৃষ্টি কৰে। এই ৰোগৰ ভাইৰাছ ‘ফ্লেভিভাইৰাছ’ নামৰ এটা শ্ৰেণীৰ অন্তৰ্গত। এই ভাইৰাছ আক্ৰান্ত গাহৰি আৰু বনৰীয়া জীৱ আৰু চৰাইৰ পৰা মহৰ যোগেদি মানুহলৈ বিয়পে।
এই ৰোগে সৰু ল’ৰা-ছোৱালী আৰু বৃদ্ধসকলক বেছিকৈ আক্ৰান্ত কৰে কাৰণ তেওঁলোকৰ ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা দুৰ্বল।
• জাপানীজ এনকেফেলাইটিছৰ লক্ষণ :
মহে কামোৰাৰ কিছুদিন পিছতে এই ৰোগৰ লক্ষণ দেখা দিয়ে। বহু ক্ষেত্ৰত আৰম্ভণিতে লক্ষণসমূহ অতি মৃদু হয় যদিও ক্ৰমান্বয়ে গুৰুতৰ হৈ পৰে।
ইয়াৰ মূল লক্ষণসমূহ হ’ল-
(১) উচ্চ জ্বৰ
(২) তীব্ৰ মূৰৰ বিষ
(৩) পেশীৰ বিষ
(৪) ক্লান্তি আৰু দুৰ্বলতা
(৫) বমি বমি লগা বা বমি হোৱা
(৬) অচেতনতা বা মানসিক বিভ্ৰান্তি
(৭) বুকুৰ ধপধপনি বাঢ়ি বা কমি যোৱা
(৮) ডিঙিৰ জঠৰতা
(৯) চলা ফুৰাত অসুবিধা
(১০) গুৰুতৰ ক্ষেত্ৰত ক’মা
সময়মতে চিকিৎসা নকৰিলে এই ৰোগে মগজুৰ ইমান ক্ষতিসাধন কৰিব পাৰে যে ৰোগীৰ জীৱন বিপদত পৰিব পাৰে বা স্থায়ী অক্ষমতা হ’ব পাৰে।
• জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ হোৱাৰ কাৰণ :
এই ৰোগ প্ৰধানকৈ তলত উল্লেখ কৰা কাৰণত বিয়পি পৰে।
(১) মহৰ কামোৰৰ দ্বাৰা:
বিশেষকৈ কিউলেক্স প্ৰজাতিৰ মহ যিবোৰ আক্ৰান্ত হয়। মহৰ পৰা সাৱধান! মহ খেদিবলৈ বিভিন্ন পদ্ধতি ব্যৱহাৰ কৰিব। ওচৰত খাল, জংগল নাৰাখিব।
(২ ) আক্ৰান্ত গাহৰি আৰু চৰাই:
মহে প্ৰথমে আক্ৰান্ত গাহৰি বা বনৰীয়া চৰাইৰ তেজ চুহি তাৰ পিছত মানুহক কামোৰে।
(৩) মলি আৰু পানী জমা হোৱা:
বাৰিষা য’ত পানী জমা হয় তাত মহে দ্ৰুতগতিত প্ৰজনন কৰে।
(৪) কৃষি অঞ্চলত অধিক বিপদঃ
ধাননি পথাৰ পানীৰে ভৰি থাকে, যিটো মহৰ প্ৰজননৰ প্ৰধান কেন্দ্ৰ।
(৫) গ্ৰাম্য অঞ্চলত অধিক বিয়পি পৰিছে:
য'ত স্বাস্থ্য সুবিধা সীমিত আৰু মানুহ সচেতন নহয়।
• এই ৰোগত বেছিকৈ আক্ৰান্ত লোক কোন?
(১) সৰু শিশু (১ৰ পৰা ১৫ বছৰ)
(২) বৃদ্ধ লোক
(৩) ৰোগ প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা দুৰ্বল লোক
(৪) কৃষক, গৰুপালক আৰু গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ বাসিন্দা
• জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ প্ৰতিৰোধৰ ব্যৱস্থা :
(১) মহৰ পৰা নিজকে ৰক্ষা কৰক:
• ঘৰৰ ভিতৰত আৰু আশে-পাশে পানী জমা হ’বলৈ নিদিব।
• শুই থকাৰ সময়ত আঁঠুৱা ব্যৱহাৰ কৰিব লাগে।
• মহ বিকৃতকাৰী ঔষধ প্ৰয়োগ কৰিব লাগে।
• খিৰিকী আৰু দুৱাৰত মহ সোমাব নোৱাৰা জাল লগাওক।
(২) পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতা বজাই ৰাখক:
• ওচৰৰ নলা আৰু গাঁতত পানী জমা হ’বলৈ নিদিব।
• আৱৰ্জনা আৰু মলি সময়মতে পৰিষ্কাৰ কৰক।
• পানী নিষ্কাশনৰ সঠিক ব্যৱস্থা কৰক।
(৩) টিকাকৰণ:
জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ প্ৰতিৰোধৰ বাবে ভেকচিন উপলব্ধ। ভাৰত চৰকাৰে বহু ৰাজ্যত জে ইৰ বাবে বিনামূলীয়া টিকাকৰণ অভিযান চলায়। শিশুৰ বাবে এই ভেকচিন লোৱাটো বাধ্যতামূলক কৰক।
(৪) ব্যক্তিগত সাৱধানতাঃ
• শিশু আৰু বৃদ্ধসকলক সন্ধিয়া বাহিৰলৈ ওলাই যোৱাৰ পৰা ৰক্ষা কৰক।
• সম্পূৰ্ণ হাত ঢাক খোৱা কাপোৰ পিন্ধক।
• ধাননি পথাৰ বা পানীৰে ভৰা ঠাইত বিশেষ সাৱধানতা অৱলম্বন কৰিব লাগে।
(৫) সময়মতে চিকিৎসা:
• জ্বৰ, মূৰৰ বিষ বা ওপৰত উল্লেখিতৰ দৰে লক্ষণ দেখা দিলে লগে লগে চিকিৎসকৰ লগত যোগাযোগ কৰিব লাগে।
• সময়মতে লোৱা চিকিৎসাই জীৱন ৰক্ষা কৰিব পাৰে।
জাপানীজ এনকেফেলাইটিছৰ চিকিৎসা :
এই ৰোগৰ কোনো বিশেষ এন্টিভাইৰেল চিকিৎসা নাই। মূলতঃ লক্ষণসমূহ কমাই ৰোগীৰ অৱস্থা পৰিচালনাৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি চিকিৎসা কৰা হয়।
এই সমূহ চিকিৎসাৰ ভিতৰত আছে:
(১) উচ্চ জ্বৰ আৰু মূৰৰ বিষ নিয়ন্ত্ৰণ কৰা।
(২) ঔষধৰ দ্বাৰা আক্ৰমণ প্ৰতিৰোধ কৰা।
(৩) ৰোগীক তৰল পদাৰ্থ আৰু পুষ্টি প্ৰদান কৰা।
(৪) গুৰুতৰ ক্ষেত্ৰত আই চি ইউত ভৰ্তি।
(৫) উশাহ-নিশাহ লোৱাত অসুবিধা হ’লে অক্সিজেন দিব লাগে।
(৬) সময়মতে চিকিৎসা নকৰিলে মৃত্যুৰ হাৰ অতি বেছি হৈ পৰে।
কোনবোৰ ৰাজ্যৰ বিপদ বেছি?
ভাৰতত জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ তলত উল্লেখ কৰা ৰাজ্যসমূহত বেছিকৈ দেখা যায়।
(১) উত্তৰ প্ৰদেশ
(২) বিহাৰ
(৩) অসম
(৪) পশ্চিম বংগ
(৫) ঝাৰখণ্ড
(৬) মণিপুৰ
(৭) নাগালেণ্ড
(৮) ওড়িশা
এই ৰাজ্যসমূহৰ গ্ৰাম্য অঞ্চলত পৰে । বাৰিষাৰ সময়ত ইয়াৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ বেছি।
চৰকাৰে গ্ৰহণ কৰা পদক্ষেপ :
(১) বিনামূলীয়া টিকাকৰণ অভিযান।
(২) মহ প্ৰতিৰোধী ঔষধ স্প্ৰে কৰা।
(৩) গ্ৰাম্য স্বাস্থ্য শিবিৰৰ আয়োজন কৰা।
(৪) জনজাগৰণ অভিযান।
জাপানীজ এনকেফেলাইটিছ এবিধ বিপজ্জনক ৰোগ যদিও ইয়াক প্ৰতিৰোধ কৰিব পৰা যায়। যদি মানুহে সচেতন হয়, পৰিষ্কাৰ-পৰিচ্ছন্নতাৰ যত্ন লয়, মহৰ পৰা আঁতৰি থাকে আৰু শিশুসকলক সময়মতে টিকাকৰণ কৰে, তেন্তে তেওঁলোকে এই ৰোগৰ পৰা নিজকে আৰু নিজৰ পৰিয়ালক ৰক্ষা কৰিব পাৰিব।
সাৱধান হওক, সুৰক্ষিত থাকক, আৰু আপোনাৰ স্বাস্থ্যৰ যত্ন লওক। গুড অসম স্বাস্থ্য বাৰ্তা দিয়া আৰু সজাগ কৰাৰ বাবে ২৪×৭ আপোনাৰ কাষত আপোনাৰ ভালৰ বাবে।
